Adimen artifiziala eta nutrizio pertsonalizatua, elikadurarekin lotutako gaixotasunei aurre egiteko
CoDiet proiektuak dietaren jarraipena egiteko teknologia berritzaileak probatuko ditu, hobeto uler dezagun zer erlazio dagoen jaten ditugun elikagaien eta gaixotasun arrunten artean, hala nola kardiopatien, diabetesaren, obesitatearen eta minbiziaren artean
Proiektuak adimen artifizialeko tresnak garatzeko erabiliko ditu ezagutza hobetu horiek. Tresna horiek nutrizio-aholku pertsonalizatuak emango dituzte, gaixotasun horiek prebenitzeko eta gizarte osasuntsuagoa sortzeko
Ikerketa-proiektu berri bat jarri da abian dietaren eta gaixotasun ez-transmitigarrien (ENT) arteko lotura aztertzeko, jarraipen-teknologia berritzaileen saiakuntzaren bidez (adibidez, kamera adimendun eramangarriak) eta adimen artifizialeko tresnen garapenaren bidez, nutrizio-aholkularitza pertsonalizatua eskaintzeko.
Osasungarritasun gutxiko dietak aldaketa metabolikoekin eta GPIak izateko arrisku handiagoarekin lotzen dira, hala nola kardiopatiak, diabetesa, obesitatea eta minbizia. Osasunaren Mundu Erakundearen arabera, ENTek 41 milioi pertsona hiltzen dituzte urtero, hau da, munduko heriotza guztien % 74.
Hala ere, ezer gutxi dakigu nutrizioa eta ENTak lotzen dituzten mekanismoei buruz, eta nutrizio-ohiturei buruzko informazioa biltzeko gaur egun erabiltzen diren tresnak galdetegietan oinarritzen dira, fidagarritasun gutxikoak izan baitaitezke. Talde kalteberei buruzko datuak ere falta dira, hala nola maila sozioekonomiko baxukoak, zeinetan GPIak gainordezkatuta egoten baitira*.
CoDiet proiektuak, AZTI teknologia- eta ikerketa-zentroak koordinatuta eta EBk eta UKRIk finantzatuta, ezagutza-hutsune horiei helduko die, eta neurrira egindako tresna bat garatuko du adimen artifizialean oinarrituta, dietak eragindako gaixotasun ez-transmitigarrien arrisku indibiduala ebaluatzeko eta nutrizio-aholkularitza pertsonalizatua eskaintzeko gai dena.
Londresko College Inperialaren aurretiazko ikerketetan oinarritzen da proiektua, eta kamera adimendun eramangarri bat eta nutrizio pertsonalizatu bat garatzea barne hartzen du. Kamera da proiektuak proban jarriko duen informazio dietetikoa biltzeko tresnetako bat. Kamera belarrian jartzeko eta erabiltzaileak jaten duena pasiboki erregistratzeko diseinatuta dago; ordenagailuz ikusteko eta sakonki ikasteko teknika berriak (deep learning) erabiliko ditu elikagai motak automatikoki ezagutzeko eta zatien tamaina kalkulatzeko. Hori beste teknologia batzuekin konbinatuko da, elikagaiak organismoan nola prozesatzen diren ulertzen laguntzeko, heste-mikrobiomaren analisia eta gernuko metabolitoak barne.
Proiektuak, halaber, biztanleriaren dietari erantzuteko ENTen aldaketa simulatuko duen tresna bat garatuko du, ENTen agerpenetik babestuko duten dietak hartzea sustatzeko helburuarekin. Gaur egun, arazo horiei populazio-mailan heltzeko ahaleginak «neurri bakarreko» planteamendu batean oinarritzen dira, eta espero da nutrizio-aholkularitza pertsonalizatuak emaitza eraginkorragoak ematea.
Itziar Tueros ikertzaile nagusiaren eta AZTIko Elikadura eta Osasun Saileko arduradunaren hitzetan, «Frogatuta dago pertsona bakoitzak dieta berari ematen dion erantzun metabolikoa desberdina dela. CoDietek nutrizio-aholkularitza pertsonalizatzen lan egingo du, eta ez neurri bakarraren ikuspegia ‘».
«ENTak prebenitzeko erronka handiari irtenbide holistiko bat emateko, ezinbestekoa da lehen mailako zientzialarien diziplina anitzeko talde bat biltzea. Hori da CoDietek egiten duena» dio Tueros doktoreak.
Londresko College Inperialeko Nutrizio Ikerketako buru Gary Frost irakasleak honako hau adierazi du: «Gure ezagutzaren hutsune nagusietako bat pertsonek eguneroko bizitzan jaten dutena zehatz-mehatz ulertzea da. Gaur egun ditugun tresnak ez dira zehatzak, eta horrek izugarri zailtzen du dietaren eta gaixotasunaren arteko harremana ulertzea».
«CoDietek arazo hori proiektuaren erdigunean kokatzen du, eta gabezia hori konpontzeko teknologia berriak biltzen ditu. Horrekin uste dugu gizabanakoan oinarritutako politika berriak diseinatu ahal izango ditugula bizimoduarekin lotutako gaixotasun arruntak prebenitzeko» dio Frostek.
Proiektuan hamar herrialdetako hamazazpi erakunde akademiko eta ikerketa-erakundetako ikertzaileek hartzen dute parte: AZTI (koordinatzailea, Espainia), Czech Technical University (Txekiar Errepublika), Teagasc – Agriculture and Food Development Authority (Irlanda), Aristotle University of Thessaloniki (Grezia), Technion – Israel Institute of Technology (Israel), CIC bioGUNE (Espainia), Valentziako Unibertsitatea (Espainia), National and Kapodistrian University of Athens (Grezia), Bruker Biospin (Alemania), Microcaya (Espainia), Sciensano (Belgika), Trentoko Unibertsitatea (Italia), Partzuergoa.
