CIC bioGUNE ReChb-en garapenaren buru da, orain arteko edizio genetikoko tresnarik aurreratuena eta moldakorrena

CIC bioGUNEko zientzialari eta zientzialariek ReChb sortu dute, azido nukleikoen edizio malguagoa eta zehatzagoa ahalbidetzen duen CRISPR tresna, sekuentzien antzinako berreraikuntzari (ASR) esker

Aurrerapen hori Nature Biotechnology-n argitaratu berri da, eta azido nukleikoen edizioa iraultzeko potentziala du, biomedikuntzan, terapia genikoan eta diagnostiko molekularretan aplikazioak hobetuz

Zientzialari eta zientzialarien nazioarteko talde batek, Biozientzietako Ikerkuntza Kooperatiboko Zentroak (CIC bioGUNE) gidatuta, BRTAko kide, Euskal Herriko Unibertsitateko Biofisika Institutuarekin eta Alemaniako ARNn Oinarritutako Infekzioen Ikerketarako Helmholtz Institutuarekin (HIRI) lankidetzan, mugarri garrantzitsu bat lortu du edizio genetikoan eta bioteknologian.

Raúl Pérez-Jiménez Ikerbasque Ikerketa irakasle eta CIC bioGUNEko Biologia Sintetikoko taldeko liderraren zuzendaritzapean, ReChb izeneko CRISPR tresna berri bat garatu da. Tresna honek Cas12a nukleasen gaitasunak handitzen ditu, aldakortasun eta zehaztasun handiagoa eskainiz azido nukleikoen edizio eta detekzioan. Aurrerapen hori antzinako sekuentziak berreraikitzeko teknikari (ASR) esker egin daiteke, duela milaka milioi urteko proteinak berriz diseinatzeko aukera ematen baitu.

ReChb Cas12aren aldaera natural edo eraldatuetatik bereizten da, PAM DNA sekuentzia espezifikoek mugatzen ez dutenean, eta, horri esker, genomaren eremu eskuraezinak editatzen ditu. Gainera, DNA eta RNA ezagutu eta prozesatzeko gaitasun bakarra du, aplikazioen maila handituz. Tresna hau giza zeluletan edizio genetiko zehatzak egiteko diseinatuta dago, eta hari bikoitzeko DNA, harizko DNA sinplea eta RNA modu eraginkorrean ebakitzeko duen gaitasunak, sekuentzia espezifikoen beharrik gabe, bere motako tresnarik moldakorrena bihurtzen du orain arte.

ReChb-k CRISPR tresna tradizionalen mugak gainditzeaz gain, hainbat arlotan aplikazioak egiteko aukera ematen du, ikerketa biomedikoan eta terapia genikoan hasi eta diagnostiko molekular zehatzetaraino. Azido nukleiko mota desberdinekin aktibatzeko duen gaitasuna funtsezko tresna da gaixotasun genetiko eta birikoei aurre egiteko, antzeko teknologien aldez aurreko murrizketak kenduta.

“ReChb nukleasa berriak diseinu entzimatikoko beste teknikekin lortu ez diren propietate molekularrak ditu, eta, ondorioz, medikuntzan eta bioteknologian aplikazio askotarako tresna ezin hobea da”, adierazi du Raúl Pérez-Jiménezek.

ELAren (Alboko Esklerosi Amiotrofikoa) ikerketan, ReChb gaixotasun neurodegeneratibo horren diagnostikoan eta tratamenduan aurrerapenak errazteko erabiltzen ari da. Azido nukleikoak aitortzeko eta editatzeko malgutasunak eta zehaztasunak aukera berriak ematen ditu AEA eta beste patologia konplexu batzuk ikertzeko; izan ere, edozein aldaketa genetiko zuzen dezake, baita ohiko KRISPR tekniketara irits ezin daitezkeenak ere, eta gaur egun sendaezinak diren gaixotasun horien aurkako borrokan laguntzen du.

“ReChb-ren aldakortasun bakarrak CRISPR-Cas nukleasak aplikatzeko espazioa zabaltzen du, eta ELAren mutazioak editatzea ahalbidetzen du, genoma editatzeko egungo sistemetarako eskuraezinak direnak”, azaldu du Ylenia Jabalerak.

Aurrerapen hori posible izan da nazioko eta nazioarteko erakundeen laguntzari esker, besteak beste, Europar Batasunarena, Espainiako Zientzia eta Berrikuntza Ministerioarena, Eusko Jaurlaritzarena eta FUNDELA fundazioena. CIC bioGUNEren eta Biofisika Institutuaren mikroskopia krioelektronikoko gaitasunek ere berebiziko garrantzia izan zuten ReChben azterketan.