Elkarlana eta kredituak eta merkatuak eskuratzeko aukera gehiago, eskualde menditsu ahulenak klima-aldaketatik babesteko gakoak
Nature Climate Change aldizkarian argitaratutako eta Basque Centre for Climate Change (BC3) erakundearen partaidetzarekin egindako nazioarteko ikerketa batek Afrikako hamar eskualde menditsuetan jarri du fokua
Elkarrizketatutako tokiko nekazariek (1.500 inguru) klima-aldaketara egokitzeko mugei egin behar diete aurre, eta muga horiei aurre egiteko, administrazioek eta nazioarteko eragileek baliabideak eta ezagutza teknikoak elkarbanatu behar dituzte
Beste alderdi batzuk ere hartu behar dira kontuan, hala nola gatazka bortitzak eta aztertutako lurraldeetako politika nazional batzuek izan ditzaketen nahi gabeko ondorioak
Afrika tropikaleko zortzi herrialdetan dauden hamar eskualde menditsuetako 1.500 nekazarik Basque Centre for Climate Change (BC3) euskal zentroaren partaidetza izan duen nazioarteko ikerketa berri batean parte hartu dute. Helburua klima-aldaketak komunitate ahul horietan zer eragin izan duen, horren aurka nola ari ziren egokitzen, eta zer oztopo eta aukera nagusi aurkitzen zituzten aztertzea izan da.
Emaitzak Nature Climate Change aldizkarian argitaratu dira, “Klima-aldaketa Afrikako mendietan: gero eta erronka handiagoa eta tokiko egokitze-erantzunen ekarpena” izeneko txostenarekin batera, eta agerian uzten dute aztertutako eskualde guztiek klima-aldaketaren ondorio nabarmenak jasaten dituztela, hala nola nekazarien errendimendua eta abeltzaintza-ekoizpena murriztea (adibidez, artoa eta behi-esnea), izurriteak eta gaixotasunak areagotzea, baita giza osasuna oro har okerragotzea.
Egoera horren aurrean, ikerketak nabarmentzen du premiazkoa dela lehenbailehen jardutea klima-aldaketaren aurrean gero eta ahulagoak diren, baita biodibertsitatearen eta kultura-ondarearen gune beroak diren, eskualde horietan, komunitateek aurrez aurre dituzten inpaktu sozioekologikoak eta ekonomikoak arintzeko egokitzapen-estrategia lokalizatuen bidez.
Ikertzaileek beren analisian aurkitu dute, halaber, erronka klimatikoei erantzunez, komunitate menditsuak erresilienteak direla eta egokitzeko estrategia ugari erabiltzen ari direla. Horien artean daude nekazaritza-jardunetan izandako aldaketak, hala nola labore berriak hartzea, uraren eta lurzoruaren kudeaketan inbertitzea, agrokimikoen erabilera eta albaitaritzako arreta handiagoa.
Afrikako hamar eskualdeen arteko egokitze-erantzunen kopuruan eta motan izandako aldaketa esanguratsu horrek azpimarratzen du guztientzako ikuspegi bakarra desegokia dela. Ildo horretan, emaitzekin batera doan txostenak lurralde horietan kredituak eta merkatuak eskuragarriago izatea sustatu nahi du. Tresna horiei esker, eskualde bakoitzeko ezaugarri bereziak errespetatuko dituzten irtenbideak garatu ahal izango dira, komunitateak bultzatuta. Gainera, tokiko komunitateen, gobernuen eta nazioarteko erakundeen arteko elkarlanaren alde egiten du, egokitze-estrategia jasangarriak elkarrekin garatzeko.
“Eskualde horietako kanpoko eragileen egokitze-ekintzak ikuspegi parte-hartzaileetan eta koproduzituetan oinarritu behar dira, kulturalki egokiak eta bidezkoak izan behar dute, eta komunitateen esperientziak, ezagutzak eta aurretiko balioak aintzatetsi behar dituzte”, nabarmendu du Noelia Zafra-Calvok, ikerketan parte hartu duen BC3ko doktore eta ikertzaileak.
Ildo horretan, beste alderdi batzuk ere kontuan hartu behar dira, hala nola indarkeriazko gatazkak eta aztertutako lurraldeetako zenbait politika nazionalek eragin ditzaketen nahi gabeko ondorioak.
Ikerketaren berezitasuna
Aida Cuni-Sánchez doktoreak, YESIren sistema sozioekologiko erresilienteen ikerketaren burua eta Europako eta Afrikako hainbat erakunderen artean egindako lanaren egile nagusiak, azterketaren konplexutasuna ere azpimarratzen du, aztertutako mendi gehienetan ez baitago estazio meteorologikorik, ezta laboreen etekinen epe luzeko erregistrorik ere.
“Aldaketarik egon ez izanak ez du esan nahi gertatu ez direnik. Nekazarien pertzepzioetara eta indigenen ezagutzara hurbiltzen gara, iraganeko aldaketen erregistro bizi gisa, eta aztertutako mendi guztietan aldaketa klimatiko eta inpaktu ugari izan direla frogatzen dugu. Gure ikuspegia datu-defizita duten beste eskualde batzuetan lan egiten duten ikertzaile eta profesionalen inspirazio-iturri izatea espero dugu, klima-aldaketak guztioi berdin eragiten baitigu”, azpimarratzen du Cuni-Sánchez doktoreak.
BC3ren lankidetzarekin egin den ikerketak klima-aldaketak Afrikako mendietan dituen inpaktuak aztertzeko erronkak, komunitateen erresilientzia eta horietako bakoitzera egokitutako esku-hartzeen premiazko beharra nabarmentzen ditu. Halaber, azpimarratu du beharrezkoa dela klima-politikak eskualde horietan bizi izandako esperientzietan eta praktiketan oinarritzea.
