Espainiako Trantsizio Energetiko Justuari buruz 2023an OTEAren eta BC3ren txostena

rantsizio Energetikoaren eta Ekintza Klimatikoaren Behatokiak (OTEA) eta BC3k (Basque Centre for Climate Change) aurkeztutako txosten berri batek Espainiako trantsizio energetiko justuaren aurrerapen eta erronkei buruzko azterketa sakona eskaintzen du.

Azterlanak funtsezko bi arlo ditu ardatz: i) energia-fakturen bilakaera eta etxeetako pobrezia energetikoa, eta ii) enplegu berdearen hazkundea. Emaitzek aurrerapen nabarmenak eta berehalako ekintza politikoa eskatzen duten premiazko erronkak nabarmentzen dituzte.

Hauek dira txostenaren puntu nagusiak:

• Batez besteko faktura energetikoaren murrizketa: 2023an, familien batez besteko faktura energetikoa % 9,8 murriztu zen aurreko urtearekin alderatuta, 2.538 eurotan kokatuz, baina oraindik 2019ko mailen % 5,4 gainetik. Erregaien eta elektrizitatearen prezioen beherakada eta krisi energetikoan ezarritako neurri sozialen jarraitutasuna dira beherakada horren faktore nagusiak.
• “Karga energetikoa” jaitsi da, hala ere desberdintasunek jarraitzen dute: Batez besteko karga energetikoa murriztu egin bazen ere, guztizko gastuaren % 8,6tik % 7,8ra, familia kalteberenek karga handiagoari aurre egiten jarraitzen dute. Pobrezia-atalasearen azpitik dauden familien energia-karga % 9,3 da.
• Pobrezia energetiko larriaren igoera txikia: LIHC (Low Income High Cost) adierazlearen arabera, etxekoen unitateen % 6,9 pobrezia energetiko larriko egoeran daude, hau da, apur bat gora egin du 2022ko % 6,6arekin alderatuta. Energiaren prezioak jaitsi eta enplegua hazten ari den arren, etxekoen unitate kaltebera batzuek ez dute hobekuntza nabarmenik izan. Gainera, adierazle horrek gora egin du 2019tik, eta, beraz, pobrezia energetikoa 2019an 1,1 milioi pertsonari eragitetik 2023an 1,3 milioiri eragitera igaro da. Horrek agerian uzten du kolektibo kalteberetan (esaterako, gizarte-bonuan) energia-kostua murrizteko neurriak indartu behar direla.
• Garraioko pobrezia energetikoaren murrizketa: 2023an, ordea, garraioarekin lotutako LIHC adierazleak hobera egin zuen, familien % 3,4tik % 2,6ra, erregaien jaitsierari eta garraio publikorako laguntzei esker.
• Desigualdades por género y ubicación geográfica: Los hogares encabezados por mujeres y los hogares rurales siguen enfrentando mayores tasas de pobreza energética. Estos hogares tienen una carga energética mayor, especialmente en términos de calefacción y carburantes, debido a viviendas menos eficientes y mayor dependencia del transporte privado.
• Generoaren eta kokapen geografikoaren araberako desberdintasunak: Emakumeak buru dituzten etxekoen unitateek eta landa-etxeek pobrezia energetikoaren tasa handiagoei aurre egiten jarraitzen dute. Etxe horiek energia-karga handiagoa dute, batez ere berokuntzari eta erregaiei dagokienez, eraginkortasun gutxiagoko etxebizitzak direlako eta garraio pribatuarekiko mendekotasun handiagoa dutelako.
• Enplegu berdeak 25.000 enplegu gehiago izan ditu, eta dagoeneko 2022an 530.978 enplegu daude, batez ere energia berriztagarrien gorakadak bultzatuta.

→ Egin klik hemen txostena ikusteko

→ Sakatu hemen Policy Brief-en sartzeko

Txostenak pobrezia energetikoari neurri zehatzen bidez aurre egiteko premia nabarmentzen du. Eraikinen birgaitze energetikoa bizkortzea gomendatzen da, bereziki etxebizitza kalteberetan, finantzaketa hobetuz eta burokrazia murriztuz. Gainera, Bonu Sozial Elektriko eta Termikoa automatizatzea proposatzen du, kalteberatasun-egoeran dauden etxe gehiagotara iristea errazteko. Landa-eremuan, energia-autokontsumoa eta energia-komunitateak sustatzea iradokitzen da, berriztagarriak eta sare partekatuak instalatzen lagunduz. Funtsezkoa da, halaber, garraio publikoa hobetzea eta ibilgailu elektrikoen erabilera sustatzea, laguntza ekonomikoko programen bidez ibilgailu horiek hartzea sustatuz. Azkenik, EBko Klimarako Gizarte Plana 2025ean sartuko da indarrean, eta funtsezko tresna izan behar du funtsak eskuratzeko eta familia kalteberei trantsizio energetikora egokitzen laguntzeko.