Ezti-erlauntzen dentsitate handia: onura baino arrisku handiagoa?

Basque Centre for Climate Change (BC3) ikerketa-zentroak gidatutako ikerketa berri batek ohartarazten du ebidentzia zientifikoan oinarritutako erlauntz kopuruaren atalaseak ezarri behar direla

Lanak erakusten duenez, etxeko erlauntzen dentsitateak gora egin ahala, badirudi onurak oso txikiak direla ekosistemetan eragin dezaketen kaltearekin alderatuta

Azken hamarkadetan, erleen polinizazio-zerbitzuen eskaerak eta eztia ekoizteko helburuak eraginda, erle meliferoen (Apis mellifera L.) erlauntzen kopurua nabarmen handitu da mundu osoan. Hala ere, nekazaritza-jarduerak espezie bakar horrekiko gero eta mendekoago bihurtzen diren heinean, kezka sortu da espezie horren erabilera orokortuak izan ditzakeen ondorio ekologikoengatik.

Erle meliferoen erlauntzen dentsitate altuek, askotan nekazaritzaguneetatik hurbil egoten direnak, tokiko biodibertsitatean eragin dezakete, polinizatzaileen arteko lehiaren dinamika aldatzen dutelako, landareen eta polinizatzaileen arteko harremanak aldatzen dituztelako eta lore-baliabideen eskuragarritasunari eragiten diotelako. 

Testuinguru horretan, Basque Centre for Climate Change (BC3) ikerketa-zentroak lan zientifiko berri bat gidatu du, Journal of Applied Ecology-n argitaratu dena. Ikerketa horrek erleen erlauntzen dentsitate handiak izan dezakeen arrisku ekologikoari buruzko ebidentzia zientifiko berriak ematen ditu.

“Maneiatutako erle meliferoen inpaktu ekologikoak asko aztertu badira ere, ikerketa gehienak horien presentzian edo gabezian zentratu dira, erlauntzen dentsitatearen aldaketak ekosistemen dinamikan nola eragin lezakeen alde batera utzita”, azaldu du Ainhoa Magrachek, BC3ko ikertzaile eta ikerketaren egileak.

Gai horri argi pixka bat emateko helburuz, ikertzaileek Amerika iparraldeko eta Mendebaldeko Europako hainbat ikerketa berrikusi dituzte, batez ere erleen erlauntzen dentsitateak basapolinizatzaileengan, landare-polinizatzaile elkarreraginetan eta uzten errendimenduan duen eragina aztertuz.

Lanak erakusten duenez, erlauntzen dentsitatea handitzeak eragina du basa-polinizatzaileen bisita-tasetan, espezieen aberastasunean eta landareen ugalketa-arrakastan. Labore desberdinak ekoizteko onurak, berriz, oso txikiak dira eragin dezaketen kaltearekin alderatuz.

“Erleen dentsitate handia maneiatzearen ondorio ekologikoak esanguratsuak dira, eta horrek nekazaritzako paisaietan polinizazio-estrategiak berriz ebaluatzea eskatzen du”, nabarmendu du Magrachek.

Erlauntzak hektareako

Adituek ondorio negatiboak ikusi dituzte dentsitate oso baxuetan ere, hala nola 0.25 erlauntz hektare bakoitzeko, gaur egun labore askotan hektareako 1etik 25era bitartean erabiltzen diren erlauntzen jarraibideen oso azpitik badaude ere.

Funtsezkoa izango da ebidentzia zientifikoan oinarritutako erlauntzen dentsitate-gidalerroak ezartzea, nekazaritzako produktibitatea jatorrizko polinizatzaileen komunitateen kontserbazioarekin eta ekosistemaren dinamika osasungarriarekin orekatzeko.

“Egungo maneiu-gidalerroen eta zenbait aldagaitan eragin negatiboak dituzten erlauntzen dentsitatearen arteko desadostasunak datu ekologikoetan oinarritutako populazio-gomendioak berrikusteko beharra azpimarratzen du”, ondorioztatu du adituak.

Ikerketak hainbat gomendio ere ematen ditu eragin negatiboak mugatzeko: erlauntzen erregistroaren nahitaezko sistemak, erlauntzen dentsitatearen gidalerroak berrikustea, laboreen behar espezifikoetara eta baldintza ekologikoetara egokituak, eta inbertsio handiagoa egitea erle meliferoek bertako ekosistemei eragin diezaieketen mekanismoetan, basoko polinizatzaileen ekarpenean eta polinizazio-estrategia alternatiboetan.

Gainera, nekazaritza- eta ingurumen-politikek, hala nola Europar Batasuneko Nekazaritza Politika Bateratuak, zientzian oinarritutako mugak izan behar dituzte erlauntzen dentsitateetarako.