Mundu mailako ikerketa batek erakusten du hiriak ez direla baliatzen ari naturan oinarritutako soluzioek eskaintzen duten potentzial guztia
Basque Center for Climate Change (BC3) erakundeak eta Almeriako Unibertsitateak egindako azterlan batean, Ikerbasque ikertzaile eta ikertzaileak, Marta Olazabalek eta Unai Pascualek parte hartu dute, eta estrategia kritikoak identifikatu dituzte hiriak klima-aldaketara egokitzeko naturan oinarritutako konponbideen aplikazioan aurrera egiteko
Ikerketa Nature Sustainability aldizkari ospetsuan argitaratu da, eta mundu osoko 130 hiritan ezarritako 216 proiekturen datuak erabiltzen ditu
Naturan oinarritutako irtenbideak (SbN) estrategia kritikotzat jo dira klima-aldaketa arintzeko eta horretara egokitzeko asmo handiko helburu globalak lortzeko, bai eta biodibertsitatearen galera gelditzeko eta lehengoratzeko ere. Haren aldekoek azpimarratzen dute SbN-ek eremu horietako bakoitzean eragiteko duten gaitasuna, eta onurak sortzen dituzte ur-jauzian, bai giza ongizatean, bai ekosistemaren osasunean. «Klima-bioaniztasuna-gizartea» (CBS) loturaren ideia hori Klima Aldaketari buruzko Gobernu arteko Panelak (IPCC) eta Biodibertsitateari eta Ekosistemen Zerbitzuei buruzko Gobernu arteko Panelak (IPBES) berriki argitaratutako txosten bateratuan jasotzen da.
Basque Centre for Climate Change (BC3), Ikerbasque eta Almeriako Unibertsitatearen ikerketa batek, BC3ko ikertzaile Sean Goodwin buru duela eta Nature Sustainability aldizkarian argitaratua, erakusten du nola SbN direlakoen mundu mailako aplikazioak eragin zuzena duen «klima-bioaniztasuna-gizartea» ren arteko loturan, eta nola ari diren sustatzen benetako aldaketa epe luzera, hiriei klima-aldaketara egokitzen laguntzeko erabiltzen direnean.
Azterlan honen lehen ondorioa da SbN erabiltzen duten proiektuek arreta handiagoa jarri behar dutela testuinguru bakoitzeko «klima-bioaniztasuna-gizartea» erronka espezifikoei heltzeko moduan. Ikerketak erakusten duenez, aztertutako SbN-en % 2k bakarrik hartu zuen kontuan klima-aldaketaren etorkizuneko inpaktuek SbN-ei eurei nola eragingo dieten. Marta Olazabal Ikerbasque ikertzaileak BC3n azaldu duen bezala: “Prozesu naturaletan oinarritutako irtenbideak direnez, SbN-en testuinguruan erabiltzen diren landare motak pertsonak bezain kalteberak dira klima-aldaketaren aurrean. Horregatik, eta etorkizunean onurak izan ditzaten, SbN-ak diseinatu egin behar dira, klima-baldintza aldakorrekiko erresistenteak izan daitezen. Adibidez, espezieek erresistenteak izan behar dute zenbait lekutan tenperatura altuekiko edo baldintza lehorragoekiko.
Klima-aldaketarekiko kalteberatasuna modu askotara eta osagarrietan murriztu daiteke eta murriztu behar da SbN-en bidez. Ikerketa horretan, ordea, egileek aurkitu zuten gaur egungo SbN-ak batez ere esposizioa murrizteko diseinatuta daudela eta ez dutela funtzionatzen klima-kalteberatasuneko beste angelu batzuetatik. Adibidez, kasu gehienetan, SbN-ak arrisku klimatikoekiko esposizioa murrizten saiatzen dira, eurite handiak desbideratuz uholdeak saihesteko (adibidez, uholde-arriskua duten parkeak). Etorkizunean, hiri-biztanleek dituzten beharrei heldu behar diete, beren etxeetan eta hirietan egokitzeko estrategiak garatzeko (adibidez, ura biltegiratzea, eskasia dagoenean erabiltzeko) edo arriskuen inpaktua murrizten saiatzeko (adibidez, etxeak eta apartamendu-blokeak hozten laguntzeko).
Azterlan honetako aurkikuntzen arabera, pertsonek NbS-en diseinuaren erdigunean egon behar dute. Ildo horretan, azterlan honen egileek ondorioztatu dute gizarte-arazoak ez direla berdinak aztertutako SbN proiektuen artean; izan ere, NbS gehienek diseinuan justizia sozialaren moduren bat aintzat hartzen badute ere, kasu gehienetan interes-taldeei azaletik egindako kontsultak dira. Proiektuen % 28k bakarrik erakutsi zuen SbN delakoen inplementazioan balio desberdinekiko (eta baztertuekiko) benetako konpromisoa, eta soilik % 20k egin zuen SbN-etatik eratorritako onurak (eta kargak) modu justuan banatzen zirela bermatzeko gogoeta esplizitua. Proiektuen gobernantzari dagokionez, proiektu guztien % 80 inguru erakunde publikoek finantzatu eta inplementatu zituzten, gehienak udal-gobernuek. Horrek are gehiago nabarmentzen du SbN-en kalteberatasuna epe luzean, gobernuen lehentasun eta aurrekontu aldakorrei lotuta daudelako.
Azterlan honetan aztertu den beste alderdi bat izan da NbS-ek hiri horietan epe luzerako aldaketa erreal edo eraldatzaile bat sortzeko duen gaitasuna. Horretarako, SbN proiektuek sistema ekologikoan, gizartean eta hiriko azpiegituran duten eragina aztertu dute, eta ondorioztatu dute proiektuen % 15ek baino gutxiagok erakusten dutela gaitasun eraldatzailea dimentsio horietako edozeinetan. Egileek gizarte-konpromisorik ezari egozten dizkiote joera horiek (
azaletik egindako kontsulta publikoak), hiri-biodibertsitatearen baldintzak hobetzeko ikuspegi mailakatua edo proiektuak hiri osoaren hiri-plangintzarekin duen lotura mugatua dela eta. Aipatzekoa da joera horiek eskualdeka ezberdinak direla, Latinoamerikako eta Afrikako hirietan SbN-ak baitira bidean buru eraldaketa ekologiko eta sozialari dagokionez.
Bigarren gomendioa magnitude horren azterketa sistematikoa egiteko erabil daitezkeen informazio motekin lotzen da. Analisi honetarako oinarri izan zen informazioa mundu osoko SbN proiektuei buruzko informazioa duten hainbat datu-basetatik etorri zen. Ikerketa Sean Goodwin ikertzaile eta autore liderraren hitzetan: Gure lanean, garrantzitsua zen mundu mailan, ez bakarrik Ipar Globalean, ikuspuntu desberdinetatik informazioa sartzea, horregatik datu-base hauek gure aukerarik onena izan dira eskualdeko informazio aniztasun handiagoa lortzeko. Hala ere, aipatzekoa da datu-base horietako proiektuen % 63 Europatik bakarrik datozela, eta azterlan honen egileek adierazi duten bezala, garrantzitsua da mundu mailako ikuspuntu desberdinak bilduko dituen informazioa sartzea. Horregatik, etorkizunean laguntza gehiago behar da tokiko baldintza eta esperientzia anitzak erakusten dituen testuinguru-informazio kritikoa gal ez dadin.
