Nola berreskura dezake Europak bere natura?

2024.urtearen hasieran, Natura berreskuratzeko Legearen (LRN) azken bertsioa bozkatuko du Europako Parlamentuak. Araudi orokor eta bakarra da, eta eztabaida bizia izan du. Europako biodibertsitatearen galera geldiaraztea du helburu. Nazioarteko zientzialari-talde bat, Alemaniako Duis-Essen Unibertsitatea buru duena, eta bi ikertzaile espainiarrek parte hartzen dutelarik, araudi berri horren etorkizuna ikertu du. Artikulua abenduaren 15ean argitaratuko da Science aldizkarian

Natura berreskuratzeko Legeak (LRN) agintzen duenez, Europako Batasuneko estatu kideek 2030erako berreskuratze-neurriak ezarri behar dituzte gutxienez lurreko eta itsasoko eremuen %20an, eta 2050erako lehenberreskuratu behar diren ekosistema guztietara zabaldu behar da. Horren barruan sartzen dira zingira-lurrak edo polinizatzaile-populazioak handitzeko helburu espezifikoak. Erronka burokratikoei aurre egin arren Europako Parlamentuko Ingurumen Batzordeak onartu berri du LRN, azken testua definitzeko Europako Parlamentuko eta Kontseiluko ordezkaritzen arteko negoziazioen ondoren.

Hala ere, negoziazio-prozesuan egindako aldaketa ugariak kontuan hartuta, erregulazio horrek helburuak benetan lortuko dituen galdera sortu da. Science aldizkari zientifikoan argitaratuko den artikuluaren egileek natura eta biodibertsitatea (lurrekoak zein itsasokoak) leheneratzeko Europako proiektu garrantzitsuen hainbat koordinatzaile biltzen dituelarik, beste zuzendaritza eta ingurumen-politika batzuetako esperientziak aztertu dituzte, eta LRNk arrakasta izateko gainditu behar dituen oztopoak ebaluatu dituzte.

“LRNk saihestu egiten ditu Europako politika eta erregulazioen inplementazioa zailtzen duten oztopo batzuk, eta frogatzen du Batzordeak aldez aurreko esperientzietatik ikasi duela”, dio Daniel Hering-ek, Duis-Essen-eko Unibertsitatekoak, ikerketaren lehen egileak. “Nahiz eta araudiak anbizio handiko helburuak eta epeak ezartzen dituen, LRNk arrakasta izateko benetako gakoa izango da estatu mailan ezartzea, non Europako herrialdeek helburuak lortzeko urratsak erabaki beharko baitituzte, horietako asko borondatezkoak direnak”, azaldu du Alemaniako Helmholtz Center for Environmental Research UFZ de Halle-ko Josef Settelek, azterlanaren egileetako batek.

Legea ezartzeko giltzarrietako bat lurren jabeen, bereziki nekazarien, lankidetza izango da natura berreskuratzeko. “Nekazaritza intentsiboa funtsezko faktorea da oraindik Europan biodibertsitatea galtzerakoan”, dio Guy Pe’er autoreak. “Baina nekazaritzarako eta natura berreskuratzeko helburuak koordinatuak izan daitezke, bientzako onurekin”. Nekazaritza zuzenean aprobetxatzen da lurzoru osasungarrietatik, polinizatzaileen populazioetatik eta ingurunean ura metatzeko ahalmena handitzetik, horiek guztiak LRNren helburuak baitira.

Bestalde, ikerketan parte hartu duen beste zientzialarietako batek, Ángel Borjak, AZTI zentro teknologiko ikertzailea eta giza presioak eta horiek itsas biodibertsitatean eta ekosistemen funtzionamenduan duten eragina minimizatu nahi dituen GES4SEAS europar proiektuaren koordinatzaileak, azpimarratu du “Europako itsasoek ere onura jasoko dutela berreskuratzearekin, eta ingurumen-egoera ona lortzen lagunduko diola, Europako Itsas Estrategiaren Zuzentarauak eskatzen duen bezala. Horri esker, itsas ekosistemak eskaintzen dizkigun zerbitzuak hobeak izango dira gizartearentzat”.

Beste autore bat, Agustín Sán-Arcilla irakaslea, Universitat Politècnica de Catalunyta – María Tech (UPC) unibertsitateko Itsas Ingeniaritzako Laborategiko zuzendaria, eta ibaiaren, deltaren eta kostaldearen arteko konektibitatea handitzea eta kostaldeko prozesu naturalak erabiltzea klima-aldaketaren aurrean duten erresilientzia handitzeko helburua duen REST-COAST europar proiektuaren koordinatzaileak honela dio, “lege honen berreskuratze-helburuak guztiz bat datoz REST-COAST bezalako Europako proiektuekin, eta onura ugari dakarzkie itsasertzean interesa duten erabiltzaile askori, batez ere itsasertzeko babesa deskarbonizatzea erkidego horien onurarako delako”. Sánch-Arcilla irakasleak hau nabarmendu du: “Berreskuratze ahalegin hau lagungarria izango da epe motzeko kostako interbentzioen helburuak epe ertain eta luzerako kostaldea babesteko helburuekin bat etor daitezen, jarduera sozioekonomikoetarako nahiz sistema naturaletarako arriskuak murriztuz eta teknikak, finantziazioa eta egokitze-planak berreskuratze-helburu horiekin bat datozen erabakiak hartzea ahalbidetuko duten alerta-sistemekin konbinatuz”.

Ikertzaileek ondorioztatu dute Europako funtsak LRNren helburuak lortzeko erabili behar direla. Baieztapen hori sakon eztabaidatu behar da zientzian eta ingurune naturalaren erabiltzaileekin aplikatzeko orduan. Autoreek, oro har, Herri Administrazioen Araubide Juridikoari buruzko Legearen ikuspegi positiboa badute ere, asmo handiko ezarpen nazionala egin behar dela eta nekazaritza eta arrantza bezalako sektore ekonomikoekin lankidetzan aritu behar dela ohartarazten dute. Sektore horiek zehaztuko dute Europan natura berreskuratzearen arrakasta. LRN Green Dealeko parte da, eta EBren helburu klimatikoetan eta Kunming-Montrealeko nazioarteko biodibertsitate-hitzarmenetan modu eraginkorrean laguntzea du helburu. Hitzarmen orokor honek gutxienez, ekosistema degradatuen %30 berreskuratzea ezartzen du. EBko habitaten %80 degradatuta daudenez, LRN urrats erabakigarria da ingurumen-erronka horiei aurre egiteko.