Ultrakonektatutako mugikortasun baterako adimen artifiziala

Adimen artifizialak mugikortasunean duen eragina udako ikastaroa egin da, Euskadiko Mugikortasun eta Logistika Klusterrak antolatua

Euskadiko Mugikortasun eta Logistika Klusterrak antolatutako “Adimen artifizialaren eragina mugikortasunean” ikastaroa egin da Euskal Herriko Unibertsitatearentzat, Mubilen laguntzarekin. Ikastaroak adimen artifizialaren egoeraren ikuspegi integrala eta eguneratua eskaini du, dituen erronkei aurre egiteko eta aukerak aprobetxatzeko ikuspegia eskainiz. Ildo horretan, epe labur eta ertaineko perspektibak eta inplikatutako eragileen ikuspegia aztertu dira: ibilgailuak, azpiegiturak eta mugikortasun, trafiko eta garraioko kudeatzaileak, zibersegurtasunaren ezinbesteko zeregina barne.

Non amaitzen den mugikortasun konektatua eta non hasten den adimen artifiziala izan da esku-hartze guztietan jorratu den gaietako bat. Iragarpen efektistetatik haratago, hizlari guztiek nabarmendu dute bide ez hain zorabiagarria. Izan ere, adimen artifizialaren aplikazio asko gure artean daude dagoeneko, nahiz eta beren potentzial guztia garatu ez duten. Izan ere, adimen artifiziala datu kopuru handi baten kudeaketatzat har daiteke, ondorio koherenteak sortzeko. Hori, egiten ari dira. Aurrerantzean, informazio gehiago sartzea, algoritmoak sofistikatzea, konponbideak identifikatzea eta inplementatzea eta beste gai batzuk kudeatzea falta da, hala nola fidagarritasuna edo segurtasuna, baina gaur egun mugikortasuna datuak sortzen, erabiltzen eta kudeatzen ari da optimizatzeko.

Eklosio ez hain lehergarri baten aurrean zuhurtasunez jokatu ondoren, hizlariek erantzun dute, bakoitzak bere ikuspegitik, mugikortasunari aplikatutako adimen artifizialetik zer espero dezakegun. Oihana Otaeguik, Vicomtecheko Garraio eta Segurtasun dibisioko zuzendariak, adierazi zuen «Mugikortasun Automatizatu Konektatua eta Kooperatiboa (CCAM) loratzen ari dela adimen artifizialari esker, aurrerapen nabarmena lortu baitu Deep Learning metodo sofistikatuen agerpenarekin, komunikazioen, mikroelektronikaren, sentsoreen eta azpiegituren garapenarekin batera. CCAM soluzioek IAn oinarritutako osagaien aplikagarritasuna baliatu dute pertzepziorako, egoeraren interpretaziorako eta erabakiak hartzeko eremu guztietan, ibilgailutik hasi eta azpiegituren eta mugikortasunaren kudeaketara arte». Eta gaineratu zuen 2010eko hamarkadaren hasieran interes handia sortu zela muturretik muturrerako sistemak entrenatzea bilatzen zuten ikuspegietan, oro har sare neuronal moduan, sarrerako datuetan eragiten duten eta erabakiak hartzeko azken emaitzak sortzen dituzten eraldaketa oso konplexuak ikasiz. Sistema horiek erakutsi zuten IAren osagaien erantzuna, neurri handi batean, ezin dela aurreikusi benetako baldintzetan, eta, ondorioz, erabiltzaileek sarritan kutxa beltz gisa ikusten dituzte sistema horiek, gardentasun eta interpretagarritasun faltagatik. Era berean, argi geratu da IA bidegabea eta alboratua izan daitekeela entrenamendu-datuen arabera, eta ustekabeko sarrerekiko oso sentikorra izan daitekeela.

Ibilgailuen eta, oro har, mugikortasun eta garraioko osagaien erabilera gero eta handiagoak sistemek erabakiak hartzeko eta guk haiengan itsu-itsuan konfiantza izateko bidetik eraman ez gaitzan, IA fidagarria da hurrengo urratsa. Onarpen soziala eta garapen jasangarri eta etikoa lortzeko, ezinbestekoa da «IA fidagarria» delakoa, Europa aitzindari baita aurrerapen teknologiko zein legegileari esker (AI Act). Arau-esparru horrek arrisku-mailaren arabera sailkatzen ditu IAren sistemak, eta baldintza zorrotzak ezartzen ditu arrisku handikotzat jotzen direnentzat, hala nola mugikortasunaren eta automobilgintzaren sektoreko aplikazioetarako, gardentasun-betebeharrak, adostasun-ebaluazioa eta giza ikuskapena barne.

Aplikazioaren adibide gisa, Alfonso Brazalez Ceiteko Garraio Jasangarriaren eta Mugikortasunaren zuzendariak adimen artifizialaren aplikazioarekin dagoeneko garatzen ari diren lanak nabarmendu zituen. Zehazki, bidearen egoera identifikatzeko erabilera-adibideak zituen, eta horrek eragina du errepideen erabilgarritasunean edo ikuspena zailtzen duten gertaeren identifikazioan, hala nola lainoan. Ibilgailuari eta kudeaketa integralari gehitutako aplikazio horiei esker, aurreikuspenak egin daitezke eta mugikortasun-erabakiak hartzen lagundu, bai ikuspegi partikularretik, bai garraio kolektiboari dagokionez.

Aritza Aldama, Kapsch-en product managerrak, aplikatutako IArekin trafikoa kudeatzeko egiten duten lana azaldu zuen. Aurrerapenak aurrerapen, erabilera-kasuak behar bezala identifikatzeko beharra azpimarratzen zuen, hau da, datu-kopuru handi horren aplikazioak eta erabilgarritasunak, egoera bat konpontzeko balio dezaten, informazio-kopuru izugarria lortzeaz haratago.

Ildo beretik, Javier Rojok, Indrako Tolling Managerrak, IA, eta bereziki Deep Learning, mugikortasunaren kudeaketa eta hobekuntza nola aldatzen ari den azaldu zuen. Teknologia horiek estatistikak zehatz kalkulatzea eta trafikoa denbora errealean monitorizatzea ahalbidetzen dute. Gainera, bidesari-sistemetan ibilgailuak detektatzeko eta sailkatzeko ikusmen artifizialean egin diren azken aurrerapenek mugikortasunaren kudeaketan laguntzen dute, besteak beste, hiri handietarako sarbidean.

Bestalde, Luis Lozanok, Inecoko sistema aeroespazialen zuzendariordetzako gerenteak, IAk mugikortasun-azpiegituren kudeaketari eta hobekuntzari ematen dizkion abantailei eta aukerei buruzko ikuspegi globala eskaini zuen, gaitasunean, eraginkortasunean, jasangarritasunean eta erresilientzian duen eragina nabarmenduz. Bere azalpenean funtsezko gaiak jorratu ditu, hala nola aktiboen ustiapena optimizatzeko mantentze prediktiboa, erabakiak hartzea errazten duten biki digitalen inplementazioa eta hainbat agertokiren simulazioa, baita IA sortzailearen papera azpiegituren kudeaketan etorkizun gero eta hurbilagoan.

Adimen artifiziala eta zibersegurtasuna

Ikastaroa zibersegurtasunaren ezinbesteko abordatzearekin ixten zen. Oscar Lage Tecnaliako zibersegurtasun buruaren esku-hartzea konputazio seguruaren munduan barneratzen zen, Adimen Artifizialaren aroan datuen subiranotasuna eta konfidentzialtasuna babesteko izan zuen funtsezko zeregina aztertuz. Saioan teknika aurreratuei buruz eztabaidatu da, hala nola kriptografia homomorfikoa eta nola aplika daitezkeen IAren algoritmoen ustiapenean segurtasuna bermatzeko.

Klusterra Udako Ikastaroetan

2018tik, Euskadiko Mugikortasun eta Logistika Klusterrak udako ikastaro bat antolatzen du urtero Euskal Herriko Unibertsitatearentzat, Gipuzkoako Foru Aldundiaren laguntzarekin, Mubilen bitartez. Helburua da Mugikortasun Adimenduna eta Jasangarria hurbiltzea profesionalen belaunaldi berriei, eta ezagutza-eremu berriak identifikatzea mugikortasun seguruago, eraginkorrago eta iraunkorrago baterako.