BCBLko ikerketa talde berri batek garunak errealitatea nola inferitzen duen izango du aztergai
Taldeak, Alejandro Tabas Ikerbasque ikertzailea lider duenak, hizkuntza mintzatuaren «pertzepzio inferentzia» azaltzea izango du ardatz
Prozesu konplexu honen atzean dauden mekanismo eta konexio neuronalak ezagutzeak ondorioak ekar ditzake, bai gizartean bai alor klinikoan
Pertzepzio inferentzia zera da: inguratzen gaituen informazio sentsorial zaratasu osatugabeari esanahi egonkor eta sendoa emateko garunak egiten duen lan isila. Prozesu konplexu hau zein bertan esku hartzen duten mekanismo neuronalak ulertzea XXI. mendeko neurozientziaren oinarrizko arazoa da.
Alor honetan gure ezagutzak sakontzeko xedez, aurtendik Alejandro Tabas Ikerbasque ikertzailea buru duen ikerketa talde berria dago Basque Center on Cognition, Brain and Language (BCBL) zentroan.
«Gizakiok ez daukagu inguratzen gaituen errealitaterako zuzeneko sarbiderik. Bizi dugun guztia errealitate horren barne-irudipenak dira. Irudipen horietan zentzumenetara iristen zaiguna eraldatzen duen prozesua ulertzeak, batetik, errealitate iritsezin horretara hurbildukio gaitu eta, bestetik, barne-irudipen horiek zein puntutaraino diren inguratzen gaituenaren islada ulertzen lagunduko liguke », azaldu du Tabasek.
Elkarrizketa batean, adibidez, garunak denbora-eskala ezberdinetan jarduten duten kontzeptuak inferitzen ditu: gure solaskideak ahoskatzen duen fonemak dirauen milisegundoetatik hasi eta mintzagaia ulertzeko beharrezko izan ditzakegun minutuak arte, doinua bereizteko edo esaldi osoa entzuteko behar ditugun segundoetatik igaroz. «Prozesu hauek elkarren artean konektaturik daude eta ezinbestekoak dira esaldia ironikoki interpretatu behar den jakiteko, besteak beste», erantsi du adituak.
Ikerketa zentroko talde berri honen asmo handiko helburuetako bat hizkuntza mintzatuaren pertzepzio inferentzia azaltzea da.
«Alorreko gehiengoen iritziz, prozesamendu abstraktuan jarduten duten garun areetan garatzen da inferentzia, garun-azalean, alegia. Gure taldeak, aitzitik, inferentzia-prozesuak garun sentsorialean nonahi ageri direla defendatzen du. Gure aburuz, etapa azpikortikalak, milisegundoetan oinarritutako denbora-eskaletan lan egiteko gai diren bakarrak, hizkuntza mintzatua inferitzeko erabakigarriak dira», nabarmendu du BCBLko talde berriaren buruak.
Erabilera sozial eta klinikoak
Tabasen arabera, pertzepzio inferentzian parte hartzen duten garun-mekanismoak ulertzeak alor sozial eta klinikoan erabilera ezarpen ezberdinak ekar ditzake.
Lehendabiziko kasuan, prozesu honen gaineko oinarri zientifikoa edukitzea lagungarria izan daiteke, teknika egokiak baliatuz, inklusibitate gutxiko eta pentsamendu bakarreko diskurtsoak alde batera utzi eta beste kulturekiko jarrera toleranteagoa hartzeko.
«Inguratzen gaituena inferitze aldera, gure garunak bizitzan zehar ikasitakoa darabil. Honebestez, saihestezina den subjektibotasuna dago prozesu honetan, elkarbizitza eta demokraziarako kaltegarriak diren isuri kognitiboak dakartzana. Norbanako bakoitzaren historia pertsonalak errealitatearen hautematean nola eragiten duen ulertzeak, batetik, isuri hauek arintzeko estrategiak diseinatzen lagunduko liguke eta, bestetik, oinarri zientifikoa emango liguke ulertzeko oinarri kultural desberdineko pertsonek zergatik dituzten sinesmen eta mundua ikusteko era hain ezberdinak», azaldu du ikertzaileak.
Bestalde, garunak zentzumen-mundua nola inferitzen duen ulertzeko ezagutza hau beharrezko aurrebaldintza ere bada huts egiten duten baldintza klinikoak ezagutzeko.
«Huts egiten duten inferentzien adibide klasiko bi psikosiaren ezaugarri diren haluzinazioak eta dislexia duten pertsonek izan ohi duten grafema eta fonemak bereitzeko ezintasuna lirateke», zehaztu du Tabasek.
Erronka hauei erantzuna emate aldera, BCBL doktoratu aurreko eta osteko profilen bila dabil Alejandro Tabas buru duen taldea osatzeko.
Alde batetik, matematika eta adimen aritfizialeko ereduen garapenean prestakuntza duten pertsonak behar ditu taldeak, adibidez, adimen artifiziala, fisika, matematikak, estatistika, informatika edo ingeniaritza ikasitakoak eta giza-garuna ulertzeko interes frogagarria dutenak; bestetik, neurozientzia kognitiboan prestakuntza duten pertsonak behar ditu, esaterako, neurozientzia, biologia, zientzia kognitiboak edo psikologia esperimentala ikasi dutenak, eredu konputazionaletan interesatuta eta haien oinarri matematikoa hedatzeko gogoz daudenak.
Martxan dauden hautaketa-prozesuen inguruko informazio guztia BCBLren web-orriko lan-eskaintzen atalean dago ikusgai.
