Eguzki-kremek itsas ekosisteman duten eragina aztertzen ari da Gaiker
Azterlanak datuak emango ditu eta ingurumena errespetatzen duten eguzki-babesak garatzea ahalbidetuko duten alternatibak proposatuko ditu
Basque Research & Technology Alliance (BRTA) erakundeko kide den GAIKER zentro teknologikoak eguzki-kremek itsas ekosistemako organismoentzat duten toxikotasuna aztertzen du. Ikerketa hau ADP Cosmeticsekin lankidetzan egiten da — eguzki-iragazki mineral berritzaileak garatzen lan egiten duen enpresa —, eta ingurumenerako kaltegarriak ez diren formulak garatzea du helburu.
Udaren etorrerarekin eta eguraldi onarekin, eguzki-kremak ezinbesteko aliatu bihurtzen dira gure larruazala erreduretatik eta eguzki-erradiazioak gure organismoan eragin ditzakeen beste ondorio kaltegarrietatik babesteko. Hala ere, ez dakigu krema horien osagaiek zer eragin izan dezaketen ingurumenean.
Itsasoan, laku batean edo ibai batean eguzki-babesle bat eman ondoren bainua hartzen dugunean, produktu asko gure azaletik uretara pasatzen da. Kalkuluen arabera, urtero 14.000 tona eguzki-krema inguru amaitzen dira ozeanoan, hau da, itsas ekosistema alda dezaketen konposatu kimiko ugari askatzen dira.
Hainbat ikerketak frogatu dute eguzki-kremen zenbait osagaik, hala nola etilhexilmetoxizinamatoak (EHMC), oxibenzonak edo oktokrilenoak, eragindako ekosistemetan bizi diren organismoetan (animaliak, algak) eragin dezaketen kaltea: hilkortasuna, hazkundearen inhibizioa, immunitate- eta ugalketa-sisteman kalteak, koralen zuriketa, etab.
Kutsatzaile gorakor gisa sailkatutako konposatu horiek sortzen ari diren kezka eta kontzientziazioa dela eta, enpresa batzuk ingurumenerako kaltegarriak diren konposaturik gabeko eguzki-babesleak lantzearen eta merkaturatzearen aldeko apustua egiten ari dira.
Testuinguru horretan sortu da GAIKERek parte hartzen duen ikerketa hau, ingurumena errespetatzen duten konposatuak dituzten eguzki-babesleak garatzea ahalbidetuko duten datuak eman eta alternatibak proposatu nahi dituena.
Azterlan hau iragazki kimiko etilhexilmetoxizinamatoaren efektuetan oinarritzen da, batez ere UV-B izpien aurkako babeserako erabiltzen diren eguzki-babesen osagai aktibo ohikoenetako bat baita mikro eta nanopartikula metalikoetan oinarritutako iragazki mineraletan ere, hala nola titanio dioxidoan eta zink, burdina eta silizio oxidoetan.
Ikerketaren lehen fasean, GAIKERek iragazki kimiko eta mineralen toxikotasun akutuko saiakuntzak egingo ditu, bakterioak (Aliivibrio fischeri), mikroalgak (Phaeodactylum tricornutum) eta itsas ornogabeak (Artemia salina) erabiliz, itsas ekosistemetako elikatze-katearen oinarria (trofikoa). Egingo diren saiakuntzak nazioarteko erakundeek baliozkotutako eta estandarizatutako metodologietan oinarrituta daude, hala nola ELGAn eta ISOn.
Bigarren fasean, zentro teknologikoak arrainen zelula-lerroak erabiliko ditu konposatu horien toxikotasun-mekanismoak maila zelularrean aztertzeko. «In vitro» egindako azterketa horiei esker, deszifratu ahal izango dira kontrako gertaeren ur-jauzi bat eragin dezaketen toxikotasun-mekanismoak, arrainen ugalketan, prolen malformazioan edo minbizian eragin dezaketenak. Gaikerrek eredu alternatiboen ikerkuntzaren aldeko apustua egin du, animalien esperimentazioa minimizatuz eta saihestuz, 3Ren printzipioaren ildotik (ordeztu, murriztu eta findu).
