Soil Health Data Cube: AAren iraultza, Europako lurzorua ulertzeko eta babesteko
NEIKER teknologia-zentroak Europako AI4SoilHealth proiektuan parte hartzen du, lursailen bilakaera aurreikusteko sistema digital bat garatzen
Tresnak adimen artifiziala eta lurzoruaren adierazleak elkartzen ditu honako hau ulertzeko: lurzoru mota bakoitzaren funtzionamendua, eta askotariko faktoreren aurrean zer erantzun ematen duten
Ekimenak lagundu nahi dio Europar Batasunaren Lurzoruaren eta Elikagaien Osasunaren Misioari EBren Lurzoruaren Babeserako Estrategian 2030ean ezarritako helburuak erdiesteko
Europako lurzoruen % 60k baino gehiagok narriatze-zantzuak dituzte, eta horrek haren emankortasuna ez ezik, biodibertsitatea eta karbonoa biltegiratzeko ahalmena ere jartzen ditu arriskuan. Egoera horren aurrean, teknologien aurrerapenek, hala nola adimen artifiziala (AA), aukera ematen dute lurzoruek denboran zehar izan duten bilakaera aztertzeko, horien egoera ulertzeko eta klima-aldaketaren aurrean izango duten erantzuna zehaztasunez aurreikusteko.
Testuinguru horretan, NEIKER teknologia-zentroak, Eusko Jaurlaritzaren Elikadura, Landa Garapen, Nekazaritza eta Arrantza Sailaren mendeko entitatea denak, Europako AI4SoilHealth proiektuan parte hartzen du, Horizons Europe programaren barruan, zeinak, tresna digital aurreratuen bidez, Europako lurzoruaren osasunaren monitorizazioa indartzea baitu helburu.
Helburua da erabakiak hartzen laguntzeko sistema bat garatzea, lurzoruaren egoera zehatz eta etengabe, eta lurralde-eskala desberdinetan ebaluatu ahal izateko, hainbat iturritako datuak integratuta eta nekazariek, lurralde-kudeatzaileek eta arduradun politikoek sistema erabil dezaten erraztuta.
Soil Health Data Cube
Sistemaren oinarri teknologikoa Soil Health Data Cube izenez ezagutzen den analisi-tresna berritzaile baten inguruan egituratzen da. Azpiegitura digital horrek Europako lurzoruaren egoerari buruzko milioika erregistro antolatu eta erkatzen ditu, aldagai klimatikoetatik hasi eta pH-a, karbono-edukia eta antzeko beste adierazle fisiko-kimiko batzuetaraino. Datu horiei esker, hainbat adierazle sortu ahal izango dira lurzoruaren osasuna ebaluatzeko, askotariko inguruneetan.
AAko teknika aurreratuen bidez, sistemak aukera ematen du hainbat faktore aldi berean aztertzeko, aldagaien arteko erlazioak detektatzeko eta lurzoruaren propietateak aurreikusteko, 30 metroko bereizmenean eta 3 urtean behin, Europa osorako. «Horrek jauzi kuantitatibo bat da aurreko tresnekin alderatuta; izan ere, lurzoruen bilakaera modu dinamikoan eta pertsonalizatuan bistaratzeko aukera ematen du, eta erabiltzailearen beharretara egokitzen da», azaldu du Lur Epelde NEIKEReko Baliabide Naturalen Kontserbazio Saileko ikertzaileak.
Partzuergoko Espainiako bazkide bakarra den heinean, NEIKERek Espainiako datuak ematen dizkio sistemari, eta liderra da proiektuaren ekarpen berritzaileenetako batean, hots, lurzoruaren analisian adierazle biologikoak txertatzea, lurzoruaren funtzionamendu ekologikoa eta ekosistemei eta nekazaritzari ematen dizkien zerbitzuei eusteko gaitasuna ulertzeko.
Aplikazio praktikoak eta bertatik bertara baliozkotzea
NEIKERek orobat parte hartzen du lurzoruaren osasuna modu arinagoan eta eskuragarriagoan ebaluatzeko (laborategitik igaro beharrik gabe) teknologia berriak baliozkotzen.
Konponbide horiek kasu pilotuetan probatzen ari dira, hainbat praktikatan, hala nola artzaintza errotazionalean, eta helburu dute lurzoruaren jarraipen-sistemak optimizatzea, monitorizatutako kokapenen kopurua handitzea eta ebaluazio horiei lotutako kostuak murriztea.
Bestalde, zentroa proiektuaren teknologiaren azken erabiltzaileen ―nekazariak, teknikariak eta kudeatzaileak― feedbacka biltzeaz ere arduratzen da, sistemaren diseinua doitu ahal izateko eta nekazaritzako zein ingurumeneko hainbat testuingurutan sistemaren erabilera praktikoa errazteko.
Aldi berean, partzuergoa mugikorrerako aplikazio bat garatzen dabil, datuak eskuragarriago egiteko eta erabiltzaile-profiletara egokitutako prestakuntzak antolatzeko.
Al4SoilHealth proiektuari buruz
Al4SoilHealth Europako proiektu bat da, kontinenteko lurzoruaren osasunaren adierazleak zaindu eta aurreikusiko dituen azpiegitura digital bat sortzea duena helburu. Ekimenak lagundu nahi dio EBren Lurzoruaren eta Elikagaien Osasunaren Misioari EBren Lurzoruaren Babeserako Estrategian 2030ean ezarritako helburuak erdiesteko.
NEIKERez gain, partzuergoa Europako beste 27 entitatek osatzen dute. Entitate horiek herrialde hauetakoak dira: Danimarka, Herbehereak, Erresuma Batua, Austria, Alemania, Kroazia, Suedia, Italia, Suitza, Grezia, Finlandia, Frantzia eta Hungaria.
