Tresna berri bat olatuen energia ingurumena kaltetu gabe ustiatzeko

AZTI zentro teknologikoak tresna bat garatu du, WEC-ERA Tool, olatu energiaren bihurgailuen arrisku ekologikoa ebaluatzeko

Sarbide libreko eta erabilera intuitiboko proposamen bat da, eta bihurgailuak instalatzeko proiektuen egokitasuna aurreikustea ahalbidetuko du, ekosistema naturalean duten inpaktua kontuan hartuta

Elektrizitatea sortzeko alternatiba jasangarriak bilatzeari esker, itsas energia berriztagarriak interes estrategiko handiko bide gisa kokatu dira deskarbonizazioan laguntzeko eta klima aldaketari aurre egiteko. Hala ere, olatuetatik, korronteetatik eta haizetik sortutako energia oraindik ez da zabaldu bere potentzial guztiarekin. Horien garapena galarazten duten oztopo ez teknologikoetako bat baimenak ematearena da, eta prozesuari eragiten dioten alderdien artean dago baliabide natural horien ustiapenean erabiltzen diren bihurgailuen eta ingurumenaren arteko interakzioari buruzko ziurgabetasuna, eta, beraz, eragin dezaketen ingurumen inpaktuari buruzkoa.

AZTI zentro teknologikoa BRTA aliantzako kidea da, eta arlo horretan lan egiten du, teknologia berrien sorkuntzan bere ezagutza eskainiz, energia berriztagarrien garapenean aurrera egin ahal izateko. Erakundeak olatu energiaren bihurgailuen arrisku ekologikoa ebaluatzeko tresna berri bat garatu du, WEC-ERA Tool delakoa:

“Sarbide libreko tresna bat da, kudeatzaileei, erabakiak hartu behar dituztenei eta industriari zuzendua (eta interesa izan dezakeen edonori), olatuen energia kaptadoreen proiektu berriei lotutako ingurumen arriskuak ebaluatzeko, kontuan hartuta sistema horiek ekosistema naturaletan eragin ditzaketen inpaktuak”, adierazi du Ibon Galparsorok, tresnaren garapenaren arduradun eta AZTIko itsaso eta kostaldeko ingurumen kudeaketaren arloko ikertzaileak.

Proposamenaren esparrua dira RENOGUIP proiektua (xedea da itsasoko energia berriztagarrien planifikazio espaziala erabakitzeko tresna berriak garatzea eta inplementatzea, Gipuzkoako Foru Aldundiak finantzatuta) eta WESE ikerketa proiektua, euskal zentro  teknologiko honek koordinatzen duena (Europar Batasunak finantzatuta, Itsaso eta Arrantzako Europako Funtsaren bidez (FEMP)).

Ebaluazio holistikoa tresna intuitibo baten bidez

AZTIren aplikazioak olatuen energia bihurgailuen hiru teknologia desberdinek ekosisteman duten eragina ebaluatzen du: ur zutabe oszilatzailea, uhin oszilatzailearen gaintentsio bihurgailuak eta olatu turbinak. Sistemak energia bihurketako teknologia horien bizi zikloaren fase guztiak lantzen ditu, instalatzen direnetik ustiatzen eta desegiten diren arte.

Tresnaren erabilera erraza eta intuitiboa da. Nahikoa da  egin nahi den instalazioaren ezaugarriak adieraztea, hau da, gailu kopurua, guztira baimendutako azalera, instalatutako ahalmen produktiboa megawattetan, proiektuaren iraupen urteak eta gailu bakoitzeko erreserbatutako azalera, proiektuaren magnitudea kalkulatu ahal izateko.

“Hortik aurrera, hainbat klik eginda, presio, probabilitate eta intentsitate motak definitzen eta ezaugarritzen dira, eta kontuan hartzen dira ekosistemaren, habitaten eta espezieen gaineko presio posibleak”, zehaztu du Galparsorok.

Zehazki, konponbideak espezie ez autoktonoak nahiz patogenoak sartzeko edo zabaltzeko aukera jasotzen du, baita bihurgailuak instalatzeak espezie autoktonoen gainean eragin dezakeen inpaktua ere, hala nola txorien, ugaztunen, arrainen, narrastien eta zefalopodoen gainekoa. WEC-ERA Toolek itsas hondoetan gerta daitezkeen eraginak ere lantzen ditu.

“Analisiaren emaitza berehalakoa da. Tresnak grafiko batean erakusten ditu olatu energiaren kaptadoreek eragin ditzaketen presioak eta teknologia bakoitzak ekosistemaren ezaugarrietan eragin ditzakeen aldaketak, bizi zikloaren fase bakoitzean, eta hori guztia Itsas Estrategiaren Esparru Zuzentarauak exijitzen dituen parametroak errespetatuz”, gehitu du AZTIko ikertzaileak.

Ozeano bat deskubritzeko

Itsas energia berriztagarrien (IEB) bultzada areagotu egin da mundu osoan, klima aldaketaren ondorioei aurre egiteko potentziala duten energia iturri seguruak garatzeko beharraren ondorioz. Aitzitik, IEBak bezain industria berri baten ustiapena bermatzeko, bere garapenaren zailtasun tekniko eta ekonomikoak konpontzeaz gain, ustiapen horri lotutako egiturak instalatzeak, funtzionatzeak eta desegiteak eragin ditzakeen ingurumen inpaktuei ere eman behar zaie irtenbidea.

“Garapen hasiberria denez, eta parke komertzialik ez dagoenez, ezagutza falta eta ziurgabetasuna dago itsasoko energia aprobetxatzeko teknologiek eragin ditzaketen ingurumen inpaktuari buruz, eta egoera horrek ezinbesteko bihurtzen du tresnak sortzea horrelako proiektuen arrisku ekologikoa aurreikusi ahal izateko”, adierazi du Ibon Galparsorok.

Ildo horretan, AZTIk garatutako tresna VAPEM izeneko sistema zabalago batean integratzen da. Horren xedea da ulermen integratuan aurrera egitea, itsasoko energia undimotriz eta eolikoak lantzeaz gain, jarduera horien erabilerak itsas ekosistemak ematen dituen zerbitzuetan eragin ditzakeen gatazkak eta arrisku ekologikoak ere aztertuko dituena (elikagaiak, lehengaiak, ongizatea).

“AZTIk hamarkada bat baino gehiago darama itsas energien ingurumen inpaktuari lotutako azterketak egiten, ozeanografia operazionaleko azterketen bidez. Azterlan horiei esker, olatuen baliabidearen erabilgarritasuna eta kokaleku egokien hautaketa ebaluatu ahal izan dira”, ondorioztatu du adituak.

Zentro teknologikoak esparru horretan duen espezializazioaren emaitza gisa, EAEn hainbat azpiegitura berezi sortu dira, hala nola Biscay Marine Energy Platform (BiMEP), Ekonomiaren Garapen, Jasangarritasun eta Ingurumen Saileko Energiaren Euskal Erakundeak sustatuta (EEE).