Birziklapen kimikorako aukera berriak hondakin polimerikoak berreskuratzeko

SusChemPol proiektuak material birziklagarriak eta hondakin polimerikoak eraginkortasunez birziklatzea ahalbidetuko duten prozesuak garatu nahi ditu, abiapuntuko lehengaiak sortuz

Polimeroen kimikarako erronka nagusia material birziklagarriak eta hondakin polimerikoak modu eraginkorrean birziklatzea ahalbidetuko duten prozesuak garatzea da, hondakin horiek abiapuntuko lehengai bihurtuz, hau da, monomeroak edo petrolio gordinaren frakzioak bezalako produktuak birziklapen kimikoaren bidez lortzea. Erronka horri aurre egiteko, SusChemPol proiektua sortu zen, Zientzia eta Berrikuntza Ministerioak eta Estatuko Ikerketa Agentziak (MCINN-AEI, PLEC2021-007793) finantzatua. Proiektu horretan, GAIKER Zentro Teknologikoak, Basque Research & Technology Alliance, BRTAko kideak, parte hartzen du, 3 CSIC zentrorekin eta hondakinen kudeaketarekin eta sektore kimikoarekin lotutako 4 enpresarekin batera.

Bide kimikoek sortutako lehengai monomerikoetatik sortutako polimeroek beren propietateei eusten diete eta balioa berreskuratzen dute ekoizpen-zikloetan lehen hondakin ziren materialak sartzeari esker eta, beraz, ingurumenean sortzen den inpaktua murrizteari esker. Hala ere, birziklapen kimikoaren gaur egungo gaitasunak urrats bat haratago joatea eskatzen du polimeroen ekonomia ideal bat ezartzeko, polimero horien prestazioek maila altuko hainbat aplikazioren eskaerak bete behar baitituzte, hala nola material birziklatuetatik abiatuta estalduren eta erretxinen sintesia.

Horri irtenbidea emateko SusChemPol (2021-2024) proiektua abiarazi zen, helburu hauekin:

• Birziklapen kimikoko alternatiba errentagarriak eta jasangarriak garatzea, eskalatzeko ahalmena dutenak, hiru motatako hondakin polimerikoak berreskuratzeko: poliesterrak, poliestirenoa eta horren deribatuak, eta kautxua.
• Birziklatu eta berrerabili daitezkeen polimeroak sortzeko sintesi-estrategia alternatiboak diseinatzea.
• Monomero birziklatuen eta berriztagarrien materialaren «upcycling» -a ebaluatzea, polimero berri jasangarriagoak, estaldurak edo balio erantsi handiko produktuak bihurtuz.
• Kimikoki birziklatutako monomeroen/olioen kalitatea ebaluatzeko eredu prediktiboak garatzea.

GAIKERen lana
Gaiker, material polimeriko jasangarrien garapenean eta birziklapen mekaniko eta kimikoko teknologietan aditua denez, ikerketa honetan hiru jardueraz arduratuko da. Lehenik eta behin, PET hondakinak (ontziak eta ehun sintetikoak egiteko erabiltzen den plastiko erresistentea, moldakorra eta birziklagarria) glikolisi katalitikoaren bidez despolimerizatuko ditu, erretxina eta material berriak formulatzeko lehengai gisa aplika daitezkeen monomeroak eta oligomeroak ekoizteko. Bigarrenik, erreakzioaren errendimendua eta selektibitatea iragartzeko eredu bat eraikitzeko analisia egingo du, poliestirenoarekin eta polimero estirenikoak dituzten hondakin errealekin pirolisi-probak egingo ditu. Eta, azkenik, kimikoki birziklatutako aitzindarietatik abiatuta, poliester berriak sintetizatuko ditu, hala nola azido dikarboxiliko berriztagarriak.