Haririk gabeko sentsoreak hegazkinak betiko monitorizatzeko

Proiektuak hari gabeko sentsoreetan oinarritutako teknologia garatuko du egitura aeronautikoen fabrikazioaren lehen urratsetan

Gaiker zentro teknologikoa, Bizkaiko Zientzía eta Teknologia Parkean kokatua, eta TAMAG, Euskal Herriko Unibertsitateko (EHU) Magnetismo Taldearen spin-off-a, egoitza Gipuzkoako Zientzia eta Teknologia Parkean duena, INFINITE- HORIZON-CL5-2021-D5-01-06- Next generation proiektu europarraren parte dira.

Ikerbasque -Zientziarako Euskal Fundazioa– Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza Sailaren ekimena da, eta ikerketa zientifikoaren aldeko apustua indartu nahi du, mundu osoko ikertzaile bikainak erakarriz, berreskuratuz eta sendotuz. Proiektuan ere parte hartzen du, ikertzaileak ekarriz. 15 urteko ibilbidearen ondoren, Zientziarako Euskal Fundazioa erakunde sendotua da, talentua erakartzeko erreferente zientifikoa, 35 herrialdetako 312 ikertzaile dituena, ezagutzaren arlo guztietan lan egiten dutenak eta emakume ikertzaileak kontratatzeko eta gaur egun atzerrian lan egiten duten Euskal Herriko ikertzaileak itzultzeko konpromiso sendoa dutenak.

Infinitek 5,5 milioi euroko aurrekontua du, eta aeroegituren bizi-ziklo osoa material adimendunen bidez etengabe monitorizatzea du helburu. Ekimenaren esparruan, sentsore integratuak dituzten konpositeak garatuko dira, material horien ezaugarrien jarraipena egiteko aukera emango dutenak, fabrikaziotik azken birziklatzeraino, haien bizitza baliagarria zabalduz eta kalitatea hobetuz.

Proiektuak Europako industria aeronautikoaren erronka nagusietako batzuei aurre egiten lagunduko du: fabrikazio-prozesuen jarraipena eta aeroegituren funtzionamendu-baldintzak hobetzea, eta horien kostuak murriztea. Hori gauzatu ahal izateko, beharrezkoa da aireegituren materialen bizi-ziklo osoko portaera eta egoera ezagutzea, eta, horri esker, haien kalitatea ziurtatuko da eta material horiek bizi-zikloaren etapa bakoitzean optimizatzea ahalbidetuko da.

Egitura aeronautikoen fabrikazio-prozesuetan haririk gabeko sentsoreak txertatzean oinarritutako teknologia baten bidez garatzeko asmoa du Infinitek. Sentsore horiei esker, egitura aeronautikoen bizi-ziklo osoan zehar jarraipena egin ahal izango da: fabrikazioa in situ ikuskatzetik, mantentze-lanen optimizaziotik, zerbitzua konpondu eta berrikustetik, egiturazko osasuna monitorizatuz (SHM), eta bizitza baliagarriaren amaieran piezak birziklatzeraino (EoL).

Proiektuan garatuko diren sentsoreak material magnetikoetan eta mikrohari ferromagnetiko amorfoetan oinarritzen dira. Sentsore horiek Miramongo Parkean dagoen TAMAG enpresa izango dute buru, eta erradiazio elektromagnetikoaren aurrean erreakzionatzeko gai izango dira, eta piezaren egoerari buruzko baliozko informazioa edozein unetan lortzeko aukera emango dute. Sentsore horiek karbono-zuntz lehorrekin batera txertatuko dira, konpositean sartuta gera daitezen, eta haien egoera sistema eramangarri batekin monitorizatuko da, piezak jasaten dituen kargak eta tenperatura zehazteko eta haien osotasuna egiaztatzeko.

Sentsore horiek aeroegituren produkzio-bizitzaren zikloaren oso etapa goiztiarretan txertatzeak aukera emango du osagai bakoitzaren ondorengo etapa guztien trazabilitatea izateko eta haien egoera sistema ez-inbaditzaile batekin monitorizatzeko, haien prestazioak optimizatzeko. Monitorizazio aurreratu horrek potentzial handia du Europako industria aeronautikoarentzat, kostuak murriztean eta osagaien fidagarritasunean eragina izango baitu, eta lehiakortasun-abantaila emango die sektoreko Europako eragile nagusiei, hala nola ekipoen fabrikatzaileei (OEM), osagaien fabrikatzaileei eta mantentze- eta konponketa-operadoreei (MRO).

Proiektuaren partzuergoa Basque Research & Technology Alliance (BRTA) erakundeko kide den IDEKO zentro teknologikoak gidatzen du, eta bertan parte hartzen dute TITANIA enpresak, osagai aeronautikoen saiakuntza eta kalibrazioan aritzen den Cadizko enpresak eta RECICLALIAk. Toledon du egoitza enpresa horrek, eta material konposatuen egituren bizi-zikloaren amaierarako irtenbideak bilatzen ditu.

Proiektuak honako hauen laguntza ere izango du: Europako aeronautika industriako puntako zentro teknologikoak eta enpresak, hala nola RISE (Suedia) elektronikan eta magnetismoan espezializatutako zentro teknologikoa; AMRC, Sheffieldeko Unibertsitateko (Erresuma Batua) fabrikazio aurreratuko ikerketa-taldea; Collins aerospace, aeronautikako osagaien fabrikatzailea (Irlanda); TEIJIN, Karbonoko ehun-fabrikatzailea (Alemania); AEROposace, Konponketak, Konponketak eta Konpontzeko ekipoak.