Arrantza-sektorean adimen artifiziala aplikatzeko jardunbide egokien gida

Azti zentro teknologikoak, Universidade da Coruñako Europako Ikasketen Unibertsitate Institutuarekin (IUEE) lankidetzan eta Europako Parlamentuak eskatuta, txosten bat egin du arrantza-jardueretan Adimen Artifiziala erabiltzeko gako legegileak eta teknologikoak jasotzen dituena, Europar Batasuneko Adimen Artifizialaren Legearen proposamen berrian oinarrituta

Dokumentuak nabarmentzen du adimen artifizialak nola lagun dezakeen arrantza-sektorearen iraunkortasunari lotutako erronkei aurre egiten, eta adimen artifizialeko sistemak egoki erabiltzeko gomendioak ematen ditu

Bi erakundeetako ordezkariek gida aurkeztu zuten atzo Europako Parlamentuko Arrantza Komitean

Adimen artifizialak (IA) eguneroko eragina du pertsonen, enpresen eta administrazio publikoen bizitzan eta jardueran. Hala ere, uste da erabilera onuragarria ez ezik, inbaditzailea ere izan daitekeela. Hori dela eta, Europako Batzordeak Adimen Artifizialaren Legea (LIA) proposatu zuen 2021ean, Europar Batasuneko estatu kideetan teknologia horien erabilera arautzea helburu duen legegintza-esparru aitzindari berria, modu horretan teknologia horiek modu seguru eta eraginkorrean aplikatzeko bidea errazteko.

Araudi berri horrek kontuan hartu beharko duen sektoreetako bat arrantza-sektorea da. Eragile nagusiei lege-ekosistema berri horri buruzko informazioa eskaintzeko, AZTIk eta IUEEk, Europako Parlamentuak eskatuta, txosten bat egin dute, arrantza-industrian irtenbide teknologiko horiek behar bezala aplikatzeko jardunbide egokien gida gisa balioko duena.

Atzo AZTIko ikerketa-taldeak eta IUEEk Europako Parlamentuko Arrantza Komitearen aurrean aurkeztutako txostenean, IAri buruzko legedi berriaren proposamena eta horrek arrantza-sektorean dituen ondorioak aztertzen dira, bai eta gaur egun presentzia handiena eta etorkizunerako perspektibak dituzten arrantza-eremuen azterketa ere.

«Adituak ez diren pertsonentzako araudia eta teknologia azalduko ditugu, eta, beraz, dokumentua interesgarria izan daiteke IA eta legeria berrian sakondu nahi duen edonorentzat, nahiz eta ezagutza tekniko asko ez izan», azaldu du Jose A. Fernandes doktoreak, AZTIko adimen artifizialean aditu eta azterlanaren koordinatzaileak.

Bereziki, txostenak azpimarratzen du teknologia hori erabiltzeak onurak izan ditzakeela sektorean eta iraunkortasunarekin lotutako erronkei aurre egiten lagun dezakeela, aldi berean Europako herritarren oinarrizko eskubideak eta osotasuna babestuz.

«Arrantza-sektorearentzat, artearen egoeraren eta epe ertain eta luzerako itxaropenen bilduma ona da, arrantza-jarduerak hobetzeko aukerak ikusteko», gehitu du Fernandes doktoreak.

Aplikazioak eta gomendioak
AZTIk eta IUEEk egindako analisiak gaur egun arrantza-sektorean egon litezkeen IAren tekniken aplikazio potentzialak zerrendatzen ditu, lagin biologikoak prozesatzetik hasi eta arrantza-ontzien eraginkortasun energetikoa hobetzeraino, harrapaketak espezieen eta tamainen arabera sailkatuz, besteak beste.

Gainera, txostenean, arrantza-sektorean IAren sistemak behar bezala erabiltzeko jarduera-gomendio politikoen zerrenda jasotzen da.
Txostenean nabarmentzen diren iradokizun batzuk IAren lege-proposamenen aldaketarekin lotuta daude, arrantza-sektorearen aipamen espezifikoak sartzeko, eta talentuaren sustapenari buruzkoak.

AZTIko ikertzaileak azpimarratu duenez, beharrezkoa da diziplinarteko prestakuntza eta adimen artifizialeko trebetasunak dituzten arrantza-adituak izatea, pertsona horiek enpresa pribatuan lan-aukerak aurkitzeko bidea aurkitzea eta pertsona horien gaitasunetara egokitutako informazio- eta pizgarri-programen bidez erakartzea.

Konfiantzarekin lotutako gomendioak ere jasotzen ditu dokumentuak, hala nola datu pribatuen anonimotasuna ziurtatzeko segurtasun-protokoloak diseinatzea; IAren jardunbide egokiak eta estandarrak garatzea; eta hornitzaile teknologikoen rola arautzea, industrian nolabaiteko esperientzia ziurtatuz sistema adimendun ez-fidagarrien eta beren helbururako egokiak ez direnen garapena prebenitzeko.

Era berean, alderdi interesdunen arteko lankidetza, finantzaketa-programen, zentro espezializatuen, diziplina anitzeko sareen edo arrantzako IAren jardunbide egokien gidalerroen garapenaren bidez, AZTIren txostenaren beste gomendioetako bat ere bada; izan ere, txosten horren arabera, ikerketa teknologikoa eta ontzien digitalizazioa funtsezkoak dira adimen artifiziala arrantza-arteetan eta -estrategietan integratzea bultzatzeko.

Europako Parlamentuak finantzatuta, AZTIko adituek gidatu dute txostena, eta IUEEko lege-adituen laguntza izan du.