Mikroskopioen belaunaldi berri bat, lurraren azpian ezkutatzen den bizitza aztertzeko

Mikroskopio berria NEIKER buru duen nazioarteko partzuergo batek garatu du, eta aukera ematen du, lehen aldiz, hazten ari diren landareen sustraien inguruan lurzoruko mikrobioek egiten duten mugimendua hautemateko

Aurkikuntzak lurrean dauden landareen sustraien eta mikrobioen arteko elkarrekintza hobeto ulertzen lagunduko du, funtsezkoa baita nekazaritza ekoizpen iraunkorragoa lortzeko

“Garapen honek aplikazio asko izan ditzake, hala nola laboreen ongarritzea hobetzeko estrategia berriak diseinatzea”, azaldu du Lionel Dupuyk, proiektuaren ikertzaile nagusiak

Nazio Batuen Elikadura eta Nekazaritza Erakundearen (FAO) arabera, 2050erako nekazaritza ekoizpena %50 inguru handitu beharko da, munduko populazio osoaren elikagai eskariari erantzuteko, eta, horrela, elikagaien segurtasuna bermatzeko. Helburu hori lortzeko muga nagusietako bat lurzoruaren kalitateak duen degradazioa da. Baliabide natural hori ezin da berritu giza denboraren mailan, eta funtsezko funtzioak ditu, hala nola elikagaiak ekoiztea eta biodibertsitatea mantentzea. Kontserbazioa bermatzeko, funtsezkoa da babestea eta aztertzea, ingurumena ahalik eta gutxien inbadituz eta ahalik eta gehien errespetatuz.

Gaur egun arte, lurzoruaren prozesuen ikerketan oinarritutako ikerketa zientifikoak bereziki konplexuak dira, batetik, ekosistema horren opakotasun naturalagatik eta, bestetik, gaur egungo azterketa metodoak oro har inbaditzaileak direlako eta jarduera biologikoari zuzenean behatzeko aukerarik ematen ez dutelako.

Arazo horri aurre egiteko, NEIKER zentro teknologikoa buru duen nazioarteko zientzialari talde batek mikroskopio berri bat garatu du. Mikroskopio horri esker, errizosferan –sustraietatik gertu dagoen lurzoruaren geruza– dauden mikrobioen mugimendua eta landareen sustraiekiko elkarreragina zuzenean eta modu ez inbaditzailean hauteman daitezke.

Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America aldizkari ospetsuan berriki argitaratu den ikerketa berri honi esker, lurzoruaren prozesu biologikoen ulermena hobetzea bilatzen da. Zehazki, ongarri eta bioestimulante berriak diseinatzen lagunduko du, bai eta laboreak ureztatzeko jarraibideak hobetu ere, klima aldaketaren ondorioak arintzeko borrokan nekazaritza iraunkorrago baterantz aurrera egiteko.

Garapen berri honek 2012an amaitutako ikerketa bat osatuko du. Ikerketa hark laborategian sortutako lurzoru eredu garden artifizial bat garatu zuen, lurzoru naturalen kimika erreproduzitzen zuena, landareei hazteko aukera emanez eta sustraien portaeraren behaketa zuzena erraztuz.

Lionel Dupuyk, NEIKEReko IkerBasque ikertzaileak eta proiektuaren liderrak, azaltzen duen bezala, “landareak lur artifizial garden horietan landu dira, eta neurrira eginak daude, kamera sentikorrek lurzoruko mikrobioen jarduera zuzenean eta bereizmen handian atzeman ahal izan dezaten”. Horretarako, azken belaunaldiko laserrak, optikak eta robotika agertoki espezializatuak erabili dira. Ildo horretan, mikroskopio berriak lagin biziak eskaneatzeko eta mikrobioen jardueraren hiru dimentsioko mapak berreraikitzeko aukera ematen du.

Gainera, mikroskopio berria lurzoruen ongarriaren osaera optimizatzeko erabili ahal izango da ere.

Nekazaritza iraunkorrago baterako leihoa

Gaur egun, mikroskopioak esploratutako lurzoru bolumena zentimetro kubiko gutxikoa da, eta, beraz, lehen garapen faseetan bakarrik aztertzen dira landareak. Hala ere, ikerketa honen esparruan egiten ari diren lanei esker, landare helduak dituzten panel zabalagoak aztertu ahal izango dira, eta horrek, Dupuyk dioenez, “aukera berriak irekiko ditu lurzoruaren mikrobioekin hobeto elkarreragiten duten laboreen ekoizpenari buruzko ikerketan, eta horiek ureztatzeko edo ongarritzeko jarraibide iraunkorragoetara egokitzeko, besteak beste”.

Bakterioek landareen sustraiak nola kolonizatzen dituzten ezagutzea funtsezkoa da ongarri biologikoak garatzeko, non mikrobio onuragarriak erroaren inguruan errazago mantendu ahal izango diren. Alde horretatik, produktu kimiko sintetikoen ordez, landare hazkuntza sustatzen duten mikroorganismo biziak jarriko dituzte, landare ostalariarentzako mantenugaien hornidura handituz eta fitohormonen ekoizpenaren bidez.

Orain arte, ez da nahikoa aztertu sustraiek laboreen ongarritzea hobetzeko izan dezaketen zeregina. Hala ere, hori aldatu egin behar da, baldin eta nekazaritza klima aldaketara egokitu nahi badugu. NEIKEReko ikertzaileak azpimarratu duenez, aurkikuntzak beste leiho bat irekitzen du norabide horretan, hots, laboreen ongarritzea ingurumenarekiko errespetu handiagoz hobetzea lortuko duten estrategia berrien diseinuan ikertu ahal izateko aukera izango dugu, horrela labore ekoizpen iraunkorragoa bultzatuz.

Ikerketa hau Europar Batasunak finantzatu du, Horizonte 2020 berrikuntza eta ikerketa egitasmoaren bidez (Grant Agreement 647857-SENSOILS) eta honako erakunde hauen laguntza izan du: University of Dundee, The James Hutton Institute, Scotland’s Rural College eta The University of Sheffield (Erresuma Batua), Institut Charles Gerhardt Montpellier (Frantzia), eta baita Zientziarako Euskal Fundazioa, Ikerbasque eta NEIKER zentro teknologikoa.